Những biểu hiện của viêm dây thần kinh sinh ba?

Dây 5 là một trong 12 dây thần kinh sọ não; ngoài vai trò vận động các cơ nhai, nó còn có nhiệm vụ cảm giác. Nó có 3 nhánh:

- Nhánh 1: Phụ trách cảm giác ở đỉnh, trán, phía trên hốc mắt và mũi, giác mạc mắt.

- Nhánh 2: Phụ trách cảm giác phía dưới hốc mắt, môi trên, hàm trên.

- Nhánh 3: Phụ trách phần từ sau thái dương đến hàm dưới, môi dưới.

Trong chứng đau dây thần kinh sinh ba, cơn đau xuất hiện đột ngột ở một bên mặt, khu trú tại vùng cảm giác do một trong 3 nhánh của dây 5 phụ trách, hay gặp nhất là nhánh 2 (vùng môi trên và hàm trên). Rất hiếm khi đau toàn bộ một bên hoặc cả hai bên mặt. Trong vài giây đến vài phút, bệnh nhân đau dữ dội như điện giật, kim châm, như bị cấu xé; các cơ mặt ở bên đau co giật, khiến họ phải lấy tay ôm mặt, giữ nguyên tư thế đầu, không dám cử động, kể cả nói.

Cơn đau thường xuất hiện vào ban ngày khi có kích thích (như rửa mặt, cạo râu), có khi không rõ nguyên cớ. Giữa cơn có giai đoạn trơ; lúc đó mọi kích thích đều không gây đau (giai đoạn này có thể kéo dài nhiều phút).

Một số vùng da, niêm mạc ở mặt bệnh nhân rất nhạy cảm (thường là ở lợi, môi, cằm), chỉ cần kích thích rất nhẹ vào đó là cơn đau xuất hiện, được gọi là vùng bùng nổ. Đây là một dấu hiệu quan trọng để chẩn đoán phân biệt đau dây thần kinh 5 với các chứng bệnh khác.

Những người có các triệu chứng trên cần được khám kỹ tai mũi họng, răng hàm mặt và mắt để loại trừ các chứng bệnh khác như đau mặt do có vấn đề về mạch máu, viêm nhiễm ở răng, đau dây thần kinh số 9... và nhất là chứng đau dây thần kinh 5 thứ phát (do có các hối u ở hầu họng, ở não).

Phương pháp điều trị chủ yếu là dùng các thuốc chống động kinh. Đầu tiên, bệnh nhân được dùng carbamazepin; nếu không đỡ có thể phối hợp với rivotril hoặc liorésal, dihydan. Các thuốc này có nhiều tác dụng phụ nên muốn dùng phải có chỉ định và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa thần kinh.

Bệnh nhân chỉ được điều trị ngoại khoa khi việc điều trị bằng thuốc không mang lại hiệu quả. Các phương pháp hay được áp dụng là tiêm cồn vào nhánh của dây 5, nhiệt đông hoặc chiếu xạ hạch Gasser, cắt chọn lọc dây thần kinh sau hạch Gasser,

BS Nguyễn Thế Anh        
Việt Báo (Theo_VnExpress.net)