Bệnh thiếu máu huyết tán
Tại sao gọi thiếu máu huyết tán?
Trong máu gồm có các thành phần sau: bạch cầu, tiểu cầu, hồng cầu, huyết tương. Thiếu máu huyết tán là hiện tượng đời sống của hồng cầu bị giảm đi. Hồng cầu bị tiêu hủy (vỡ ra) gọi là dung huyết, huyết tán hay tan máu. Khi bị căn bệnh này người bệnh bị thiếu hồng cầu, vàng da. Do vậy bệnh còn gọi là vàng da huyết tán.
Đây là bệnh hay gặp, tỷ lệ nữ mắc nhiều hơn nam, gặp ở nhiều lứa tuổi. Bình thường, đời sống của hồng cầu trung bình là 120 ngày, mỗi ngày có 1% số hồng cầu già cỗi được tiêu hủy và có ngần ấy số hồng cầu mới được thay thế. Huyết cầu tố giải phóng trong máu, tái hấp thu vào tổ chức liên võng để trở thành bilirubin gián tiếp. Khi hồng cầu bị tiêu hủy quá mức (sự tan máu) thì lượng huyết cầu tố trong máu tăng, bilirubin gián tiếp tăng, gây hiện tượng thiếu máu và vàng da.
Các biểu hiện của bệnh.
Bệnh xẩy ra đột ngột, hoặc có thể từ từ. Người bệnh thiếu máu thường xanh xao, nhợt nhạt, cảm giác mệt mỏi, huyết áp tụt, mạch nhanh, xương khớp bị đau nhức, nhức đầu, hay bị chóng mặt. Có trường hợp sốt cao, rét run, cũng có bệnh nhân không bị sốt. Mắt người bệnh vàng, da vàng nhạt, lách to, mềm. Gan cũng có thể bị to ra; nước tiểu sẫm mầu, số lượng ít.
.jpg)
Hình minh họa
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây ra bệnh rất phức tạp, có thể do bẩm sinh hoặc mắc phải. Hiện nay, chuyên ngành huyết học đã có nhiều tiến bộ, cùng với ính hóa, miễn dịch học, người ta ngày càng làm rõ hơn các nguyên nhân gây bệnh, từ đó có những biện pháp điều trị và phòng bệnh hiệu quả.
Huyết tán bẩm sinh là do những bất thường về men, về huyết sắc tố trong hồng cầu, trong đó có bệnh Minkowski – Chaufaud, bệnh Cooley, bệnh Thalassemie. Huyết tán mắc phải do nhiễm khuẩn huyết như liên cầu, sốt rét, thể sốt vàng đái huyết cầu tố, bị nhiễm độc do ăn phải nấm độc, thạch tín, do dị ứng một số hóa chất như benzen, sulfamid, quinin, một số thuốc giảm sốt, giảm đau... Cũng có thể do tác nhân vật lý như bị bỏng nặng, bị lạnh. Huyết tán còn do các bệnh tự miễn, sau các bệnh ác tính, như bệnh bạch cầu, sắc côm hạch, ung thư, xơ gan, lách to...
Bệnh có chữa được không?
Hiện nay việc điều trị còn nhiều nan giải, chủ yếu điều trị bằng truyền máu. Nếu không được tiếp máu kịp thời người bệnh sẽ suy kiệt và dẫn đến tử vong. Vì vậy bệnh nhân phải được điều trị tại các cơ sở có chuyên khoa huyết học, tùy theo nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ có những chỉ định điều trị cụ thể. Tuy nhiên truyền máu là điều cấp thiết mà hiện tại máu dự trữ cũng còn khan hiếm. Nhờ tiến bộ của y học, nhiều bệnh viện lớn đã tiến hành truyền máu từng phần, vừa tiết kiệm lại vừa đáp ứng đúng nhu cầu cần thiết cho cơ thể bệnh nhân, thiếu gì truyền nấy.
Vậy có dự phòng được không?
Đối với thiếu máu huyết tán bẩm sinh, nhiều nguyên nhân do yếu tố di truyền, như bệnh Thalassemie. Tại Việt nam, một số dân tộc ít người có tỷ lệ mắc căn bệnh này rất cao, vấn đề tư vấn và sàng lọc trước khi sinh đang được đặt ra để giảm thiếu số trẻ sinh ra bị mắc bệnh.
Đối với các nguyên nhân mắc phải (như nhiễm khuẩn, sốt rét, nhiễm khuẩn huyết do liên cầu...) có thể phòng chống được bằng cách không thể xuất hiện các bệnh như đã nêu hoặc khi bị bệnh cần điều trị sớm và triệt để. Vấn đề có vai trò quan trọng trong phòng bệnh là giữ vệ sinh cơ thể, ngủ màn chống muỗi đốt để tránh bị sốt rét, ăn uống đủ chất để nâng cao sức đề kháng, không uống rượu, hút thuốc lá, tránh tiếp xúc với những nơi có môi trường độc hại để hạn chế nguy cơ mắc các bệnh ung thư, qua đó giảm được căn bệnh thiếu máu huyết tán.
Theo Sức khỏe và Đời sống.