Với đường kính từ 3 – 4mm, niệu quản là đường đạo duy nhất dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang giúp duy trì sự lưu thông của đường tiểu. Bất kỳ tác động nào khiến niệu quản bị tắc nghẽn có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Một trong số nguyên nhân thường gặp nhất là sỏi niệu quản. Vậy sỏi niệu quản là gì, sỏi niệu quản do đâu? Thông tin trong bài viết này sẽ giúp ích cho bạn.
Sỏi niệu quản là gì?
Sỏi niệu quản là các tinh thể rắn nằm trong niệu quản thường do sỏi thận di chuyển xuống và bị kẹt lại ở một hoặc cả hai nhánh niệu quản. Một số ít sỏi hình thành ngay trong niệu quản là do hẹp niệu quản hoặc túi thừa niệu quản.
Triệu chứng sỏi niệu quản thường gặp
Sỏi niệu quản khi tăng dần về kích thước, sỏi có cạnh sắc nhọn khi di chuyển từ thận xuống sẽ cọ xát vào niêm mạc niệu quản và gây nên nhiều đau đớn, khó chịu. Các triệu chứng điển hình bao gồm:
– Cơn đau quặn thận: là biểu hiện thường gặp nhất, xuất hiện sau một vận động gắng sức. Đau dữ dội ở một bên mạn sườn – thắt lưng sau đó lan ra sau lưng đến vùng hạ sườn bên đối diện và có thể lan xuống vùng bẹn và bộ phận sinh dục ngoài. Đau thường theo từng cơn có thể kéo dài đến hàng giờ.
– Tiểu rắt: Đi tiểu nhiều lần trong ngày nhưng lượng nước tiểu mỗi lần rất ít.
– Tiểu buốt: Cảm giác đau buốt mỗi lần khi đi tiểu.
– Tiểu ra máu: nước tiểu có màu hồng nhạt do sỏi cọ xát gây tổn thương niệu quản.
– Nước tiểu có mùi hôi khó chịu, có mủ, những dấu hiệu này thường xuất hiện khi sỏi gây viêm đường tiết niệu.
– Buồn nôn, sốt cao, ớn lạnh khi bị nhiễm trùng thận.
Sỏi niệu quản thường gây đau quặn thận rất khó chịu
Chẩn đoán sỏi niệu quản bằng cách nào?
Ngoài các biểu hiện kể trên, để chẩn đoán chính xác bệnh sỏi niệu quản, các bác sĩ sẽ chỉ định thêm một số xét nghiệm sau:
– Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan): là phương pháp hiện đại nhất để xác định vị trí và mức độ cản trở đường tiểu do sỏi niệu quản. Kỹ thuật này cho phép quan sát hình ảnh 3 chiều ở ổ bụng và xương chậu bằng cách sử dụng liều phóng xạ thấp, không cần sử dụng thuốc nhuộm tương phản nên an toàn hơn.
– Siêu âm ổ bụng: đây là phương pháp ưu tiên cho phụ nữ mang thai để tránh ảnh hưởng của phóng xạ đến thai nhi giúp phát hiện vị trí của những viên sỏi kích thước trung bình nhưng có thể bỏ qua những viên sỏi quá nhỏ.
– Xét nghiệm nước tiểu 24 giờ: bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thu thập nước tiểu trong vòng 24 giờ sau đó định lượng nồng độ các khoáng chất (canxi, oxalay, acid uric) và chất ức chế kết tinh sỏi để chỉ định giải pháp điều trị thích hợp.
– Xét nghiệm máu: để định lượng nồng độ canxi và acid uric trong máu và đánh giá chức năng thận và phát hiện sớm các bệnh lý khác kèm theo.
– Phân tích sỏi trong nước tiểu: bác sĩ yêu cầu người bệnh đi tiểu qua một lưới lọc để giữ lại các cặn sỏi được đào thải ra ngoài từ đó xác định thành phần, nguyên nhân gây sỏi và lên kế hoạch phòng ngừa, điều trị.
Nguyên nhân gây sỏi thận, sỏi niệu quản
Đa phần sỏi niệu quản có nguồn gốc là sỏi thận rơi xuống và bị mắc kẹt lại. Sỏi thận được hình thành do 3 yếu tố là: sự dư thừa các khoáng chất (canxi, oxalat, acid uric…) trong nước tiểu, nước tiểu bị acid hóa, cô đặc hơn trong khi thiếu chất chống kết tinh sỏi.
Ngoài ra, có nhiều yếu tố nguy cơ làm gia tăng nguy cơ sỏi thận, sỏi niệu quản bao gồm:
– Tiền sử cá nhân và gia đình: trong gia đình có người bị sỏi thận hoặc đã từng bị sỏi thận thì có nguy cơ cao mắc thêm các loại sỏi tiết niệu khác.
– Thiếu nước: uống ít nước, bị mất nhiều mồ hôi hoặc làm việc trong môi trường nóng bức.
– Chế độ ăn uống: ăn nhiều protein động vật, nhiều muối, nhiều đường…
– Thừa cân, béo phì: chỉ số BMI cao, kích thước vòng eo quá lớn.
– Bệnh đường tiêu hóa: bệnh tiêu chảy mạn tính, phẫu thuật dạ dày, viêm ruột… làm ảnh hưởng trực tiếp đến việc hấp thu canxi và các khoáng chất.
– Các bệnh lý khác: bệnh nhiễm toan ống thận, bệnh cường giáp, nhiễm trùng đường tiết niệu… làm gia tăng nguy cơ sỏi thận, sỏi niệu quản.
Điều trị sỏi niệu quản như thế nào để hiệu quả?
Chế độ sinh hoạt giúp điều trị và phòng ngừa sỏi niệu quản
Một số lời khuyên sau sẽ thực sự hữu ích cho những người bị sỏi niệu quản, giúp loại bỏ sỏi nhanh chóng và ngăn ngừa sỏi mới hình thành:
– Uống nhiều nước: tối thiểu 2.5 lít nước/ngày để giúp thanh lọc cơ thể, tăng bào mòn sỏi và đào thải cặn lắng trên đường tiết niệu. Dấu hiệu cho thấy bạn uống đủ nước là nước tiểu có màu vàng nhạt và trong suốt.
– Tăng cường rau củ quả tươi: đặc biệt là các trái cây họ cam như cam, chanh, quýt, bưởi,… có chứa nhiều citrate tự nhiên giúp ngăn ngừa lắng đọng các khoáng chất.
– Nên cân bằng giữa các thực phẩm giàu canxi và oxalat: Canxi từ thức ăn không làm tăng nguy cơ sỏi thận nên bạn không cần kiêng kị hoàn toàn. Việc kết hợp các thực phẩm chứa canxi và oxalat trong cùng một bữa ăn sẽ giúp đảm bảo đủ dưỡng chất cho cơ thể khi được hấp thu trực tiếp tại ruột, tránh bị đào thải ra ngoài gây sỏi. Các thực phẩm chứa canxi nên được lựa chọn như tôm, cá, đậu phụ, vừng (mè), rau cải ngọt, rau dền, đậu cô ve,… Thực phẩm giàu oxalat có trong khoai tây, khoai lang, củ đại hoàng, socola…
– Cắt giảm lượng muối và đường trong khẩu phần ăn: lượng muối không quá 2,3g/ngày. Nên đọc kĩ nhãn thực phẩm, tránh các thực phẩm có hàm lượng natri >20%
– Cắt giảm lượng đạm động vật có trong các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn), nội tạng động vật. Mỗi ngày không nên ăn quá 150g thịt các loại
– Tránh các chất kích thích như: rượu bia, cà phê, thuốc lá…
– Tăng cường vận động thể thao, duy trì cân nặng lí tưởng, tránh béo phì.
Sinh hoạt điều độ để điều trị và phòng ngừa sỏi niệu quản
Nội khoa điều trị sỏi niệu quản
– Thuốc giảm đau, giãn cơ trơn: để giúp giảm đau, giãn cơ trơn niệu quản giúp viên sỏi di chuyển dễ dàng và nhanh đào thải ra ngoài.
– Thảo dược trị sỏi niệu quản: muốn điều trị sỏi thận, sỏi niệu quản một cách dứt điểm, cần tác động trực tiếp vào yếu tố căn nguyên gây bệnh để sớm loại bỏ sỏi và ngăn sỏi tái phát. Từ lâu, Kim tiền thảo vốn được mệnh danh là “khắc tinh” của bệnh sỏi đường tiết niệu nhờ các tác dụng chuyên biệt. Theo kết quả nghiên cứu tại khoa Tiết niệu – Đại học Kumamoto, Nhật Bản đăng trên tạp chí British Journal of Urology, hoạt chất Desmodium styracifolium-triterpenoid trong Kim tiền thảo là chất lợi tiểu tự nhiên giúp lợi tiểu mạnh, tăng lưu lượng nước tiểu, bào mòn dần sỏi theo cơ chế “nước chảy đá mòn”. Ngoài ra, nghiên cứu khác tại khoa Tiết niệu của bệnh viện Quảng Đông – Trung Quốc chỉ ra rằng, hoạt chất sinh học tự nhiên trong Kim tiền thảo giúp tăng nồng độ Citrate (là một chất ức chể kết tinh sỏi) để ngăn ngừa lắng đọng các khoáng chất trong đường tiết niệu. Do đó, ngoài tác dụng trị sỏi tiết niệu, Kim tiền thảo giúp phòng ngừa sỏi tái phát hiệu quả.
Khi kết hợp Kim tiền thảo cùng các thảo dược có tác dụng chống viêm, giảm đau khác như Râu mèo, Nhọ nồi, Hoàng bá, Râu ngô,… chính là giải pháp toàn diện giúp bào mòn sỏi, cải thiện nhanh tình trạng tiểu buốt, tiểu rắt, khó tiểu tiện do sỏi thận, sỏi niệu quản gây ra cũng như phòng ngừa biến chứng viêm đường tiết niệu do sỏi. Hiện nay, để điều trị sỏi tiết niệu, thay vì chỉ sử dụng riêng lẻ một thành phần Kim tiền thảo hay Râu mèo bạn nên lựa chọn các sản phẩm hỗ trợ kết hợp nhiều thành phần để rút ngắn thời gian trị bệnh, giảm tối thiểu nguy cơ phải phẫu thuật.
Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Stonebye với 100% nguồn gốc tự nhiên gồm 7 thảo dược: Kim tiền thảo, Râu mèo, Râu ngô, Xa tiền tử, Bán biên liên, Hoàng bá, Nhọ nồi là giải pháp hỗ trợ toàn diện để nhanh chóng loại bỏ sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi tiết niệu.
Công dụng của Stonebye với sỏi tiết niệu
Stonebye được đông đảo người bệnh sỏi thận, sỏi niệu quản tin dùng và nhận thấy hiệu quả rõ rệt chỉ sau khoảng 1 – 2 liệu trình. Đánh giá về hiệu quả của Stonebye với các bệnh lý này, PGS.TS.BS Trần Đình Ngạn – Nguyên Phó Giám đốc, Nguyên chủ nhiệm khoa Tim, Thận, Khớp và Nội tiết, Bệnh viện Quân y 103 đã khẳng định đây là một sản phẩm tốt và an toàn. Bạn lắng nghe những phân tích chi tiết của chuyên gia trong video dưới đây:
Sản phẩm Stonebye qua đánh giá của PGS.TS.BS Trần Đình Ngạn
Đã từng rất khổ sở vì những cơn đau quặn thận, chứng tiểu buốt, tiểu rắt do sỏi thận, sỏi niệu quản, chị Thúy Nga (Hải Dương), anh Quân (HCM), anh Khải (Phú Thọ),… và hàng ngàn người bệnh khác đã tìm được giải pháp trị bệnh hiệu quả nhờ viên uống Stonebye. Nhờ kiên trì sử dụng sản phẩm, sinh hoạt điều độ, sỏi thận, niệu quản được đào thải ra ngoài, chức năng tiết niệu được cải thiện rõ rệt chỉ sau vài tháng điều trị. Cùng tìm hiểu kinh nghiệm của họ qua những chia sẻ dưới đây:
Xua tan nỗi lo sỏi thận, sỏi niệu quản nhờ viên uống Stonebye
Phẫu thuật sỏi thận, sỏi niệu quản
Với trường hợp sỏi niệu quản để lâu ngày kích thước lớn, gây giãn đài – bề thận, niệu quản, không đáp ứng với các biện pháp nội khoa kèm theo nguy cơ biến chứng tắc nghẽn đường tiểu, nhiễm trùng tiết niệu, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp phẫu thuật bao gồm:
|
Phương pháp |
Đối tượng áp dụng |
Chi phí (triệu đồng) |
Thời gian nằm viện |
Nhược điểm |
|
Tán sỏi ngoài cơ thể bằng sóng xung kích (ESWL) |
Sỏi <3cm ở đài bể thận và 1/3 niệu quản trên |
6 – 7 |
½ ngày |
– Phải thực hiện tán sỏi nhiều lần – Gây bầm tím ở vùng lưng, bụng và cảm giác khó chịu, viêm đường tiết niệu khi các mảnh sỏi di chuyển. – Không hiệu quả với sỏi kích thước quá lớn, sỏi san hô quá cứng, tỷ lệ sót sỏi cao |
|
Tán sỏi nội soi ngược dòng |
Sỏi <20mm ở 1/3 giữa hoặc 1/3 dưới niệu quản đối với nam; sỏi ở vị trí đốt sống L3, 4 ở nữ. |
12 – 15 |
2 ngày |
– Không áp dụng với bệnh nhân bị hẹp niệu đạo hay đang trong giai đoạn viêm – Có thể gây chảy máu, nhiễm trùng tiết niệu, thủng niệu quản |
|
Tán sỏi qua da |
Sỏi thận kích thước >20mm |
12 – 20 |
3 – 5 ngày |
– Cần gây mê toàn thân – Có thể gây mất máu, nhiễm trùng sau mổ – Không áp dây mất máu, nhiễm trùng sau mổ niệu, thủng niệu quản giai đoạn viêm sống L3, 4 ở nữ. không đáp ứng với các biện pháp |
|
Mổ hở lấy sỏi |
Sỏi kích thước >20mm, bị mắc kẹt trong thận và niệu quản, chức năng thận kém |
10 – 15 |
7 -10 ngày |
Lâu hồi phục, có thể gây nhiễm trùng sau mổ, giảm chức năng của thận |
Các loại phẫu thuật sỏi niệu quản
Phẫu thuật sỏi thận, sỏi niệu quản luôn cần cân nhắc giữa những lợi ích và nguy cơ, để hiểu rõ hơn về phương pháp điều trị này, bạn hãy lắng nghe phân tích của PGS.TS.BS Trần Đình Ngạn trong video dưới đây:
PGS.TS.BS Trần Đình Ngạn nói về phẫu thuật sỏi thận, sỏi niệu quản
Sỏi niệu quản dù với kích thước nào đều cần điều trị sớm để nhanh chóng loại bỏ sỏi giúp khai thông đường tiểu. Ngoài ra, một lối sống lành mạnh chính là bí quyết để duy trì hệ tiết niệu khỏe mạnh và phòng ngừa sỏi niệu quản, sỏi tiết niệu.
Ds. Anh Thư